150 jaar Culemborgse spoorbrug
In 1860 gaf de Nederlandse overheid opdracht tot de aanleg van staatslijn H, die de verbinding moest vormen tussen Utrecht en Den Bosch.
Ingenieur Gerrit van Diesen kreeg de opdracht om bij Culemborg een brug te ontwerpen. Omdat kruiend ijs ’s winters een te groot risico vormde voor brugpijlers, zocht hij in binnen- en buitenland naar een mogelijkheid voor een overspanning uit één deel. Dat lukte. De spoorbrug die na een bouw van vijf jaar in 1868 werd geopend, had met zijn lengte van 157 meter de langste overspanning in Europa. Vrij nieuw was ook om de brug geheel van staal te maken met een constructie van drievoudig vakwerk (zeer bijzonder) en een ronde bovenrand (ook bijzonder).
Tegelijk werd naast het spoor een loods gebouwd voor de locomotief die zware goederentreinen de brug over moest helpen (duwen of trekken). Dit is de oudste nog bestaande locloods in Nederland. Dit is dan ook een monument met een grote architectuurhistorische waarde. De loods heeft haar functie behouden tot de jaren 20 en de unieke brug is pas in 1982 vervangen door de huidige brug.
Om de verjaardag van brug en loods te vieren organiseert de Gelderlandfabriek, die inmiddels in het pand is gevestigd, in de komende maanden diverse activiteiten. Zo vinden in mei wedstrijden bruggenbouwen plaats en worden er lezingen gegeven door emeritus professor Leo Wagemans van de TU Delft. In de zomermaanden vinden er exposities plaats. De verjaardag wordt afgesloten met een muzikaal festijn in het tweede weekend van september 2018. www.degelderlandfabriek.nl
Zaterdag
Vanaf 10.00 uur geopend: afwisselend programma met muziek, dans, poëzie en lezing
Open Monumentendag in de Gelderlandfabriek – De Overspanning III
De Gelderlandfabriek heeft in 2018 wat te vieren. ‘Onze’ locomotiefloods bestaat 150 jaar. Het monumentale pand waar vroeger een locomotief stond geparkeerd en waar nu café-restaurant una Volta onderdak heeft gevonden, werd destijds tegelijk gebouwd met de spoorbrug over de Lek. Dát landmark herdenken we natuurlijk eveneens. Onder de titel De Overspanning staan we in drie etappes uitvoerig stil bij anderhalve eeuw treinhistorie. Op 8 september – Open Monumentendag – is het derde en laatste deel.
Na een bruggenbouwwedstrijd voor scholieren in mei en een expositie gedurende de zomermaanden, volgt zaterdag 8 september het laatste deel van De Overspanning. Het programma begint met een lezing en een rondleiding in de middag, terwijl ’s avonds een wordt gevuld met muziek, dans en poëzie. Ga mee op reis, terug in de tijd. En dan weer verder.
Middagprogramma
Om 14.30 uur begint een lezing en rondleiding naar aanleiding van de tentoonstelling ‘Het stalen wonder aan de Lek’. De lezing wordt gegeven door professor Leo Wagemans (bruggen- en wegenbouwdeskundige van de Technische Universiteit Delft). Deze activiteit is in het kader van Open Monumentendag gratis toegankelijk.
Avondprogramma
In de avond vieren we feest met een gevarieerd programma. We beginnen met de vier stadsdichters van Culemborg, gaan verder met bewegingstheater Man||CO en sluiten af met muziek door meesterpianist Jeroen van Veen.
Jeroen van Veen
Jeroen van Veen studeerde piano aan het Utrechts Conservatorium bij Alwin Bär en Håkon Austbö. Hij specialiseerde zich als pianist en componist in minimal music en geldt als dé bewaker van het erfgoed van de Nederlandse componist Simeon ten Holt. Van Veen is een veelzijdig pianist, componist en producer met een niet aflatende productie. Sinds een aantal jaren maakt hij furore met ligconcerten die hij alleen of samen met partner Sandra Mol verzorgt in binnen- en buitenland. In 2016 won hij de prestigieuze NPO Radio 4 Prijs voor zijn inzet om klassieke muziek toegankelijk te maken.
MAN||CO
MAN || CO (fonetisch: manco) is brutaal, energiek en sensueel. Dit collectief maakt voorstellingen op het snijvlak van dans, theater en performance. De vijf jonge makers wervelen inventief langs de grenzen van het dansveld. De uitnodigende choreografieën van voelen soms ongemakkelijk maar verleiden ook tot lachen. Met hun voorstelling ‘When we cried confetti’, waarmee ze in 2017 het Café Theater Festival in Utrecht wonnen, vieren de vijf dansers op hun manier 150 jaar overspanning.
Stadsdichters Culemborg
Stadsdichters René van Loenen, Eric Jansen, Harmen Holwerda en Marco Houtschild staan in hun gedichten het hele jaar door stil bij 700 jaar Culemborg. Deze avond komt daar uiteraard het thema 150 jaar spoorbrug bij.
Tickets en meer informatie voor deze avondvoorstelling op www.degelderlandfabriek.nl
Kaarten: € 15,00
Aanvang: 20.30 uur
Restaurant una Volta geopend tot 24.00 uur (keuken tot 21.00 uur)
Zondag
Ateliers gesloten; restaurant Una Volta geopend tot 24.00 uur (keuken tot 21.00 uur)
